Wat zie je als je kleurenblind bent?

-

- Advertentie -

Ongeveer 1,4 miljoen mensen in Nederland zijn kleurenblind. De kans is dus redelijk groot dat iemand in je omgeving kleurenblind is. Veel mensen denken dat iemand die kleurenblind is alleen maar zwart en wit ziet. Dat is zeker niet het geval. Wat ziet een kleurenblinde dan wel? En waarom zijn er meer mannen dan vrouwen kleurenblind?

Wat is kleurenblindheid?

Iemand die kleurenblind is, is niet in staat om één of meerdere kleuren te herkennen of te onderscheiden. Het bepalen van de juiste kleur is hierbij geheel of gedeeltelijk beïnvloed. In sommige uitzonderlijke gevallen kan iemand zelfs helemaal geen kleuren zien.

Als er licht in je oog valt, dan komt dit licht uiteindelijk op je netvlies terecht. Je netvlies bevat zenuwvezels en twee verschillende fotoreceptoren: staafjes en kegeltjes. De staafjes zorgen ervoor dat je zwart, wit en grijstinten kan zien. De kegeltjes zorgen voor de waarneming van kleuren.

Je ziet kleuren met hulp van drie soorten kegeltjes. Met de rode kegeltjes zie je roodtinten, met de groene kegeltjes groentinten en met de blauwe kegeltjes blauwtinten. De combinatie van de informatie van verschillende kegeltjes zorgen ervoor dat je normaal gesproken alle kleuren waar kunt nemen. Als dit niet het geval is, dan spreek je van kleurenblindheid.

Welke soorten kleurenblindheid zijn er?

Achromatopsie

Bij achromatopsie functioneert geen van de drie soorten kegeltjes. Mensen met deze aandoening zien de wereld in zwart, wit en grijstinten. Totale kleurenblindheid dus. Achromatopsie komt zeer zelden voor.

- Advertentie -

Monochromatopsie

Bij monochromatopsie is slechts een van de drie kegeltjes (rood, groen of blauw) werkzaam. Net als achromatopsie is ook monochromatopsie een zeer zeldzame afwijking. Werkt alleen het rode kegeltje, dan spreek je van rode kegel monochromatopsie. Werkt alleen het groene kegeltje, dan spreek je van ….. juist, je snapt ‘m.

Dichromatopsie

Bij dichromatopsie werken twee van de drie kegeltjes. Er zijn drie varianten:

Deuteranopie: groen wordt niet waargenomen
Tritanopie: blauw wordt niet waargenomen
Protanopie: rood wordt niet waargenomen

Kleurenblind verschillende soorten

Anomale trichromatopsie

Bij anomale trichromatopsie kunnen alle kleuren worden waargenomen, alleen is de kleurwaarneming van één kleur (rood, groen of blauw) niet optimaal. Dit komt doordat niet alle kegeltjes even gevoelig zijn. Deze vorm van kleurenblindheid kent drie varianten:

Protanomalie: rood wordt niet optimaal waargenomen
Deuteranomalie: groen wordt niet optimaal waargenomen
Tritanomalie: blauw wordt niet optimaal waargenomen

Deuteranomalie is de meest voorkomende vorm van kleurenblindheid, zowel bij mannen als bij vrouwen.

Trichromatopsie

Zo wordt het genoemd als je kleuren normaal waarneemt.

Kleurenblind mannetje

Hoe word je kleurenblind?

Kleurenblindheid is een erfelijke ziekte. Wanneer er een fout optreedt in een X-chromosoom kan de oogaandoening optreden. Ben je kleurenblind, dan kan je je ouders daar dus voor bedanken.

De kans op kleurenblindheid is bij mannen veel groter dan bij vrouwen. Dit komt doordat vrouwen twee X-chromosomen hebben en deze beiden een fout gen moeten bevatten, om kleurenblindheid tot uiting te laten komen. Als het ene chromosoom namelijk niet goed kleuren kan onderscheiden, wordt dat door het andere gecompenseerd. Heeft een vrouw één fout gen in één van beide X-chromosomen, dan is ze wel drager van de aandoening. Kleurenblindheid kan op die manier wel worden doorgegeven aan een kind.

Mannen hebben maar één X-chromosoom en zodoende is de kans op kleurenblindheid bij mannen groter. Gemiddeld is maar liefst 1 op de 12 mannen kleurenblind (8%). Bij vrouwen ligt dit een stuk lager, namelijk gemiddeld 1 op de 250 (0,4%).

Er is een kleine uitzondering: de werking van de blauwe kegeltjes wordt bepaald door een gen op chromosoom 7, waarvan mannen en vrouwen er evenveel hebben. De vormen van geel-blauw-kleurenblindheid (Tritanopie en Tritanomalie) komen daardoor bij mannen en vrouwen evenveel voor.

Hombrero Tip

Ben je kleurenblind? Installeer dan de app Color Blind Pal. Deze app is beschikbaar voor zowel iOS (Iphone) als Android. Color Blind Pal heeft een aantal hele handige functies om jou, als kleurenblinde, kleuren beter te laten onderscheiden. Richt bijvoorbeeld de camera van je telefoon op een kleur en de app vertelt je welke kleur het is. Problemen met het lezen van een kaart of grafiek met veel kleuren? De app past de kleuren aan in kleuren die jij wel makkelijk kan onderscheiden.

Ook voor mensen die niet kleurenblind zijn, is deze app interessant. De app bevat een kleurenfilter die elk type kleurenblindheid kan simuleren. Op die manier zie je de wereld door de ogen van een kleurenblinde. Best lastig toch als je bepaalde kleuren niet kan onderscheiden?

- Advertentie -